Factcheck: neen, viraal filmpje toont geen draaiende lichtballen net voor aardbeving in Marokko

Onwaar

VRTNWS


Op verschillende sociale media zoals TikTok, X en Snapchat gaat een video viraal met beelden die zich enkele minuten voor de aardbeving in Marokko zouden afspelen. Op de beelden zie je enkele vreemde lichtgevende bollen in de lucht ronddraaien. Maar het bewuste fragment gaat al zeker sinds 2020 rond en het gaat om visuele effecten.


In het kort: Op sociale media als X en TikTok gaat er een kort fragment rond van enkele vreemde lichtbollen en een felle flits in de lucht. Het zou gaan om beelden die kort voor de aardbeving in Marokko werden gefilmd. Verschillende mensen vragen zich af wat ze op de beelden zien. Zijn het satellieten of is het een natuurkundig fenomeen waarbij schurende aardlagen een elektrische lading afgeven?
Maar? De beelden zijn al zeker drie jaar oud en zijn afkomstig van iemand die experimenteert met visuele effecten. Andere lichten aan de horizon zijn mogelijk te verklaren door knappende elektriciteitsnetwerken.




Enkele vreemde, lichtgevende punten draaien rond aan de donkere hemel. Dan plots een felle lichtflits. Het zouden beelden zijn die boven Marokko werden gefilmd, luttele ogenblikken voordat delen van het land getroffen werden door een zware aardbeving.   Op sociale media verspreidt het fragment zich als een lopend vuurtje. Op X, het vroegere Twitter, werden al enkele tientallen berichten met het clipje gedeeld en ook op TikTok draait de geruchtenmolen gretig.








Verschillende mensen vragen zich af wat ze op de beelden zien. Zijn het satellieten of is het een natuurkundig fenomeen waarbij schurende aardlagen een elektrische lading afgeven?





Het bewuste fragment dat rondgaat:








      Videospeler inladen...
     




Niet in 2023, niet in Marokko en niet echt



Zoeken we de beelden via een omgekeerde zoekopdracht op om te achterhalen waar ze voor het eerst verschenen, dan vinden we hetzelfde fragment op videoplatform Urlebird terug. Daar zien we ook dat het filmpje in veel gevallen op andere platformen "gecropt" werd. Dat wil zeggen dat stukken van het beeld, zoals de stad en palmbomen onder de lichtbron, werden verwijderd.
De video werd in 2020 op Urlebird geplaatst door een zekere @jayhideway. Het Urlebird-account staat vol met video's waarin hij met speciale effecten speelt. In sommige berichten laat hij een draak een stad aanvallen, in een ander fragment explodeert de zon. In de video die nu viraal gaat, zouden aliens in een Amerikaanse stad aankomen. Dezelfde filmpjes deelt hij ook op TikTok.






In diezelfde periode in 2020 plaatst Ufoofinterest.org, een account dat zich bezighoudt met verificatie en nieuws rondom ufo's, ook een X-bericht waarin het de video afdoet als "fake".



Mogelijk andere fenomenen



Er gaan nog andere beelden rond van blauwe lichtflitsen die de horizon kleuren of vreemde lichtpunten in de lucht. Mensen proberen het te wijten aan zogenoemde "earthquake lights". Dat zouden elektrische ladingen zijn die vrijkomen wanneer bepaalde gesteenten diep onder de grond tegen elkaar aanschuren. "Het voorkomen van aardbevingslichten is voorlopig nog een onbevestigde theorie", zegt seismoloog Koen Van Noten.









      Videospeler inladen...
     








     Het voorkomen van aardbevingslichten is voorlopig nog een onbevestigde theorie
    
    
     Koen Van Noten, seismoloog
    
   



"Er zijn een aantal voorbeelden waargenomen, maar als wetenschapper weten we er voorlopig nog te weinig over om het over een echt fenomeen te kunnen hebben. Het is ook moeilijk te bestuderen, omdat we niet precies weten waar aardbevingen zich kunnen voordoen en we in een labosetting natuurlijk niet zomaar wat stenen tegen elkaar kunnen wrijven. Het gaat om iets dat op gigantische schaal en met onmetelijke kracht moet gebeuren."



Knappende elektriciteitskabels



Wat Van Noten wel kan zeggen, is dat sommige blauwe flitsen aan de horizon wellicht knappende elektriciteitsnetwerken zijn. Die begeven het soms enkele seconden of minuten, afhankelijk van hoever je van het epicentrum bent, voor gebouwen door elkaar geschud worden.




"Dat komt omdat een aardbeving doorgaans in enkele golven voorkomt", zegt Van Noten. "Tijdens de eerste golf, de drukgolf, sneuvelen vaak al voorwerpen zoals elektriciteitskabels. Daarna volgt de iets tragere schuifgolf die de fundamenten van gebouwen sloopt en ze dus doet instorten. Tot slot is er ook nog een harde oppervlaktegolf die wij als mens ervaren als een letterlijk bevende aarde." 




Over beelden van hangende lichtpunten aan de hemel, kon onze redactie nog geen uitsluitsel geven. Mogelijk gaat het om lampionnen of drones, maar dat blijft speculeren.



Conclusie




Op sociale media gaat een fragment rond van enkele lichtgevende, ronddraaiende bollen die daarna een felle flits geven. Ze zouden net voor de aardbeving boven Marokko zijn waargenomen.
De beelden zijn al zeker drie jaar oud en afkomstig van iemand die zich bezighoudt met visuele effecten. Het gaat dus om een fictief fenomeen.
Andere lichtflitsen zijn mogelijk te verklaren door knappende elektriciteitsnetwerken.
We beoordelen de bewering dat beelden aantonen hoe zich er net voor de aardbeving in Marokko een vreemd lichtfenomeen afspeelde als niet waar. 

Dit artikel is geschreven op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.




Meer informatie over de factchecks van VRT NWS lees je in dit artikel.
Je vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties. Zoek je meer verhalen van VRT NWS over factchecking desinformatie of online bedrog? Die vind je hier.
Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be of vul je vraag in op de website van deCheckers.  
VRT NWS is erkend lid van de International Fact-Checking Organisation.



CHECK - Neen, viraal filmpje toont geen draaiende lichtballen net voor aardbeving in Marokko

Dit is een video die vlak voor de aardbeving in Marokko werd gefilmd. 

Op verschillende sociale media zoals TikTok, X en Snapchat gaat een video viraal met beelden die zich enkele minuten voor de aardbeving in Marokko zouden afspelen. Op de beelden zie je enkele vreemde lichtgevende bollen in de lucht ronddraaien. Maar het bewuste fragment gaat al zeker sinds 2020 rond en het gaat om visuele effecten.

Factcheck: neen, viraal filmpje toont geen draaiende lichtballen net voor aardbeving in Marokko

Wat werd er beweerd ?

Beoordeling

Gecheckt door

Conclusie

Gerelateerde factchecks