Factcheck: neen, dit is geen video van een markt waar terreurgroep IS seksslavinnen verkoopt

Onwaar

VRTNWS


Kamerlid Darya Safai (N-VA) deelde op Twitter een video van "een markt waar IS seksslaven verkoopt". De tweet werd meer dan een miljoen keer bekeken en duizenden keren gedeeld. Het gaat echter niet om echte beelden, maar om een performance met acteurs. Die werd enkele weken geleden georganiseerd door een Koerdische kunstenares in Erbil.


In het kort:
Waarover gaat dit? Op sociale media circuleert al enkele weken een virale video waarop gesluierde en aan elkaar geketende vrouwen te zien zijn. Parlementslid Darya Safai (N-VA) beweert op Twitter dat het beelden zijn van een markt waarop Islamitische Staat seksslavinnen verhandelt.
Dergelijke slavenmarkten en het fenomeen seksslavernij waren reële fenomenen tijdens de periode waarin de terreurorganisatie IS delen van Syrië en Irak bezette (2014-2019). 
Maar? De bewuste video toont geen echte slavenmarkt, maar een kunstperformance van de Koerdische kunstenares Aryan Rafiq, enkele weken geleden in Erbil (Noord-Irak).




Op Twitter spreekt N-VA-kamerlid Darya Safai haar afschuw uit over een video van een twintigtal seconden: "Van deze beelden word ik ziek, boos en triest. Dit is een markt waar IS seksslavinnen verkoopt. Volledig bedekt van kop tot teen met de hijab en enkel de eigenaar aan wie ze toehoren mag hen zien." 
Safai koppelt aan de video een pleidooi tegen "elke vorm van ideologische bedekking van vrouwen" en besluit: "Neem het op voor deze vrouwen in plaats van islamisering ook in Europa verder te steunen."
Op Twitter, waar Safai zo'n 75.000 volgers heeft, wordt haar tweet meer dan 5.500 keer gedeeld en meer dan een miljoen keer bekeken.
Sommige twitteraars drukken echter hun twijfel uit over de echtheid en de herkomst van de beelden. Er zijn op de achtergrond bijvoorbeeld mannen te zien met blote armen en zonder baard, wat tijdens het regime van Islamitische Staat niet toegelaten was. Klopt het wel dat we hier een "IS-seksslavenmarkt" zien? 



Kunstperformance



Op de video die Safai deelt, staat een watermerk van het Instagramprofiel "skykurdish". Daar vinden we inderdaad dezelfde beelden terug, maar niet meteen meer context.




Met Reverse Image Search stoten we op dezelfde video op verschillende TikTokprofielen, waar ze al enkele weken circuleren en soms miljoenen keren bekeken zijn.
Eén van die TikToks komt van een kunststudent uit Erbil, een Koerdische stad in het noorden van Irak. Hij schrijft erbij dat het gaat om een "art performance" van Aryan Rafiq in Erbil, met als titel "The Unheard Screams Of The Ezidkhan Angels".




Die locatie klopt alvast. Op de beelden zijn gemetselde bogen te zien van een overdekte winkelgalerij aan de zuidoostelijke kant van het Shar-park. Dat is een plein met fonteinen aan de voet van de citadel van Erbil.





    De locatie van de video (links) stemt overeen met een foto van de overdekte markt bij het Shar-park in Erbil op Google Maps (rechts).
   



Op het Facebookprofiel van Aryan Rafiq vinden we een aankondiging van een performance op precies diezelfde locatie, op 8 maart 2023, met als titel "The Unheard Screams Of The Ezidkhan Angels".
"Ezidkhan" is de naam die gegeven wordt aan gebieden in Irak, Syrië en Turkije waar jezidi's wonen, een bevolkingsgroep die erg te lijden had onder de IS-bezetting.






In een reactie aan VRT NWS bevestigt Rafiq dat de video op internet deze activiteit in beeld brengt: "Ja, dit is mijn werk." Het gaat om een fragment, vertelt de kunstenares, van een langere performance over het lot van vrouwen die door IS als slavinnen werden ontvoerd en verkocht. In de scène speelt een acteur de rol van een IS-strijder die de sluier van vrouwen optilt "om te zien of ze knap zijn". Een video van de volledige performance zou later deze week verschijnen op haar socialemediaprofielen, zegt Rafiq nog.





In deze video leggen we je uit hoe je zelf foto's of filmpjes kunt checken: 








      Videospeler inladen...
     




Seksslavernij



Islamitische Staat maakte op grote schaal gebruik van slavernij als oorlogswapen nadat de terreurbeweging in 2014 delen van Syrië en Irak had veroverd en er een kalifaat uitriep. Het bestaan van slavenmarkten, het verhandelen van vrouwen en kinderen als "oorlogsbuit" en de seksslavernij van jezidivrouwen onder IS zijn goed gedocumenteerde fenomenen. Al in oktober 2014 verscheen daarover een eerste rapport van Human Rights Watch.
Er bestaat echter, ook vele jaren later, weinig beeldmateriaal van deze praktijken. Daarom gebeurt het wel vaker dat kunstperformances die de IS-gruwel willen aanklagen, of beelden uit fictieseries of films verspreid raken alsof het échte beelden zijn van onder het IS-regime.




In een reactie aan VRT NWS zegt Darya Safai dat ze zich het lot van de ontvoerde jezidivrouwen persoonlijk aantrekt en niet op de hoogte was van de exacte herkomst van de beelden. Haar bericht was niet bedoeld als berichtgeving, stelt ze, maar vooral om voor bewustwording te zorgen. Ze neemt zich voor om haar Twittervolgers verder in te lichten over de precieze context van de video.



Conclusie




Een virale video die al langer circuleert op Instagram en TikTok werd ook op Twitter gedeeld door kamerlid Darya Safai (N-VA). Volgens haar gaat het om "een markt waar IS seksslavinnen verkoopt". Haar tweet is duizenden keren gedeeld en meer dan een miljoen keer bekeken.
IS-slavenmarkten zijn een historisch feit, maar de beelden in kwestie tonen een straatperformance met acteurs, georganiseerd door een Koerdische artieste.
De claim dat de video authentieke beelden toont van "een markt waar IS seksslavinnen verkoopt", beoordelen we daarom als niet waar.





Meer informatie over de factchecks van VRT NWS lees je in dit artikel.
Je vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties. Zoek je meer verhalen van VRT NWS over factchecking desinformatie of online bedrog? Die vind je hier.
Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be of vul je vraag in op de website van deCheckers.  
VRT NWS is erkend lid van de International Fact-Checking Organisation.



CHECK - Neen, dit is geen video van een markt waar terreurgroep IS seksslavinnen verkoopt

Dit zijn beelden van een markt waarop de Islamitische Staat seksslavinnen verhandelt.

Kamerlid Darya Safai (N-VA) deelde op Twitter een video van "een markt waar IS seksslaven verkoopt". De tweet werd meer dan een miljoen keer bekeken en duizenden keren gedeeld. Het gaat echter niet om echte beelden, maar om een performance met acteurs. Die werd enkele weken geleden georganiseerd door een Koerdische kunstenares in Erbil.

Knack

Amerikaans senator Ted Cruz postte dezelfde tweet na 12 massaschietpartijen in de Verenigde Staten.

Op het internet circuleert een compilatie van tweets die de Texaanse Republikeinse senator Ted Cruz zou hebben gepost na twaalf massaschietpartijen in de Verenigde Staten. Het gaat om identieke berichten, waarin Cruz enkel de plaatsnaam zou hebben vervangen. Hoewel vorig jaar al bleek al dat de tweets vervalst waren, circuleren ze nu opnieuw.


Factcheck: nee, Amerikaans senator Ted Cruz post niet dezelfde tweet na iedere massaschietpartij

Factcheck Vlaanderen

Hongarije gaat zakenman George Soros niet vervolgen

Zakenman George Soros wordt in Hongarije vervolgd voor “medeplichtigheid aan de holocaust".

De Hongaars-Amerikaanse zakenman George Soros zou volgens online berichten vervolgd worden door Hongarije voor de medeplichtigheid aan de moord op Joodse Hongaren in Boedapest. Dit klopt niet. Volgens Hongaarse media en de Hongaarse overheid is het verhaal verzonnen en wordt Soros niet vervolgd.

Factcheck

Factcheck: neen, dit is geen video van een markt waar terreurgroep IS seksslavinnen verkoopt

Wat werd er beweerd ?

Beoordeling

Gecheckt door

Conclusie

Gerelateerd

Factcheck: nee, Amerikaans senator Ted Cruz post niet dezelfde tweet na iedere massaschietpartij

Factcheck: Hongarije gaat zakenman George Soros niet vervolgen